Patron szkoły
2021-09-27
Jan Kasprowicz
(ur. 12 grudnia 1860 w Szymborzu, zm. 1 sierpnia 1926 w Poroninie) – poeta, dramaturg, krytyk i tłumacz; czołowy przedstawiciel Młodej Polski.
Życiorys
Urodził się w Szymborzu pod Inowrocławiem w biednej rodzinie chłopskiej. Od 1870 uczył się w pruskich gimnazjach w Inowrocławiu, Poznaniu, Opolu, Raciborzu, w 1884 otrzymał maturę w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu.
Studiował filozofię i literaturoznawstwo na niemieckich uniwersytetach w Lipsku oraz we Wrocławiu. Podczas studiów uprawiał publicystykę i poezję, współpracując z różnymi polskimi czasopismami. Za działalność w kółkach socjalistycznych był dwukrotnie aresztowany przez pruską policję i osadzony na pół roku w więzieniu.
W 1886 ożenił się ze starszą od siebie Teodozją Szymańską, jednak po kilku miesiącach małżeństwo rozpadło się.
Po zwolnieniu z więzienia, w wieku 28 lat przeniósł się do Lwowa, gdzie spędził kolejne 35 lat życia. Zajmował się dziennikarstwem oraz publicystyką społeczną, krytycznoliteracką i teatralną, pracując przez dwa lata w redakcji dziennika Kurier Polski i przez kolejne cztery (1902-1906) w redakcji dziennika Słowo Polskie. Równocześnie – niezwykle wydajnie – pracował zarówno naukowo, jak i literacko, tworząc swą wielką poezję.
W 1904 doktoryzował się na Uniwersytecie Lwowskim na podstawie rozprawy Liryka Teofila Lenartowicza. W 1909 na Uniwersytecie Lwowskim objął katedrę literatury porównawczej, specjalnie dla niego utworzoną.
Jako samouk opanował w stopniu doskonałym klasyczną łacinę i grekę oraz francuski i angielski. Jego dziełem są liczne przekłady i krytyczne wydania wielkich dzieł literatury:
- greckiej (Ajschylos, Eurypides),
- angielskiej (Szekspir, Marlowe, Byron, Shelley, Keats, Tagore, Swinburne, Wilde),
- niemieckiej (Goethe, Schiller),
- francuskiej (Vauvenargues, Bertrand, Rimbaud, Maeterlinck),
- włoskiej (d'Annunzio),
- norweskiej (Ibsen),
- holenderskiej (Heijermans).
Był tytanem pracy. Natura obdarzyła go wyjątkowym zdrowiem i silną postawą. Stanisław Lem pisał o nim: Miał w całej swej postaci oryginalność literackiego cygana, ruchliwość dziennikarza, którym na długi okres zrobiła go konieczność zarobkowania, humor dobrego kompana i – wówczas już – powagę profesorską.
W 1899 przeżył dramatyczne odejście swej drugiej żony – Jadwigi z Gąsowskich – z przygarniętym do mieszkania Stanisławem Przybyszewskim. Jadwiga pozostawiła Kasprowiczowi dwie córki: Annę i Janinę.
W 1911 Kasprowicz ożenił się ponownie ze znacznie młodszą, poznaną we Włoszech, podczas jednej z podróży artystycznych, 19-letnią córką carskiego generała, Marią Bunin, pieszczotliwie nazywaną Marusią.
W latach 1921-1922 był rektorem Uniwersytetu Jana Kazimierza.
W ostatnim dwudziestoleciu swego życia coraz silniej wiązał się z Tatrami. W 1923 r. osiedlił się ostatecznie w willi "Harenda" między Poroninem a Zakopanem, gdzie zmarł 1 sierpnia 1926. W 1933 roku przeniesiono trumnę ze szczątkami Kasprowicza ze starego cmentarza w Zakopanem do mauzoleum na Harendę.
Twórczość
Etapy twórczości
Działalność Jana Kasprowicza można podzielić na etapy, które charakteryzowały się fascynacją określonymi kierunkami poetyckimi. Chronologicznie uszeregowane etapy twórczości Kasprowicza:
- realizm i naturalizm
- impresjonizm i symbolizm
- ekspresjonizm
- franciszkanizm
Utwory
- Z chałupy (1887)
- Poezje (1889)
- Chrystus (1890)
- Z chłopskiego zagonu (1891)
- Świat się kończy (1891)
- Anima lachrymans i inne nowe poezje (1894)
- Miłość (1895)
- Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach (1898)
- Ginącemu światu (1901)
- Salve Regina (1902)
- Ballada o słoneczniku (1908)
- Chwile (1911)
- Księga ubogich (1916)
- Hymny (1921)
- Sita
- Dies Irae
Źródło: WIKIPEDIA